Śpiewnik jest to publikacja, najczęściej w formie książki lub zeszytu, zawierająca teksty pieśni i piosenek, czasem wraz z nutami lub akordami. Współcześnie śpiewniki dostępne są również w wersjach elektronicznych, aplikacjach mobilnych i na stronach internetowych.
Historia śpiewników w Polsce
Śpiewniki w Polsce mają wielowiekową tradycję. Pierwsze drukowane kancjonały protestanckie pojawiły się w połowie XVI wieku, a jednym z najstarszych był „Pieśni duchowne a nabożne” Jana Seklucjana z 1547 roku. W 1554 roku Walenty z Brzozowa wydał „Kancyjonał albo księgi chwał boskich” w Królewcu, który stanowił przekład z języka czeskiego.
W XVII wieku pojawiały się rękopiśmienne śpiewniki religijne, w XVIII wieku w drukach coraz częściej umieszczano też pieśni świeckie, a w XIX wieku śpiewniki upowszechniły się wśród szerokich warstw społeczeństwa. W tym czasie zaczęły powstawać także śpiewniki dziecięce, szkolne, patriotyczne i robotnicze. W niektórych zaborach wprowadzano spisy pieśni zakazanych – przykład śpiewnika Jana Kwiatkowskiego z 1911 roku, który usuwał niektóre utwory uznane za podburzające.
Śpiewnik a nauka i kultura
Śpiewniki są nie tylko narzędziem edukacyjnym, ale również kulturowym. Umożliwiają zachowanie tradycji muzycznej i literackiej, przekazując pieśni z pokolenia na pokolenie. Mogą także integrować społeczności – od szkolnych klas, przez chóry, po rodziny przy wspólnym śpiewaniu. Dzięki nim poznajemy zarówno historię muzyki, jak i codzienne życie dawnych pokoleń – w tekstach ludowych i patriotycznych często odbijały się troski, radości i wartości ludzi.
Współczesne śpiewniki
Dziś śpiewniki funkcjonują w nowoczesnych formach – jako publikacje elektroniczne, aplikacje mobilne czy strony internetowe. Wiele z nich oferuje interaktywne nuty oraz odtwarzanie melodii i akompaniamentu, co sprawia, że pozostają obecne w codziennym życiu, stając się łatwo dostępnym i przyjaznym narzędziem dla osób w każdym wieku.
