Styl muzyczny to termin określający charakterystyczny zestaw cech, które wyróżniają pojedynczy utwór muzyczny albo całą twórczość kompozytora, epoki, narodu czy nurtu artystycznego. Na styl składają się zarówno techniki kompozytorskie (np. sposoby budowania melodii, harmonii czy rytmiki), jak i treść – czyli warstwa emocjonalna, ideowa i wyrazowa dzieła.
Pojęcie „stylu” w muzyce pojawiło się około 1600 roku we Włoszech i początkowo służyło do odróżniania nowych technik kompozytorskich i gatunków, które zaczęły wykształcać się w epoce przejściowej między renesansem a barokiem. Z czasem definicja poszerzyła się i objęła nie tylko technikę, ale również charakter ekspresji czy sposób odbioru muzyki.
Klasyfikacja stylów muzycznych
Style muzyczne można opisywać z różnych perspektyw:
- historycznej – np. styl renesansowy, barokowy, klasyczny, romantyczny, impresjonistyczny czy współczesny,
- narodowej – np. styl polski (charakterystyczne polonezy, mazurki), francuski czy czeski,
- szkolnej/akademickiej – związanej z konkretnymi ośrodkami, jak szkoła wiedeńska czy szkoła paryska,
- wykonawczej – np. styl wokalny, instrumentalny, kameralny, orkiestrowy,
- gatunkowej – styl operowy, pieśniarski, oratoryjny, kantatowy,
- fakturowej – np. polifoniczny (wielogłosowy), homofoniczny (z przewagą melodii głównej),
- indywidualnej – styl Chopina, Debussy’ego, Beethovena czy Pendereckiego,
- funkcjonalnej – np. muzyka kościelna, świecka, taneczna, wojskowa, użytkowa.
Styl a gatunek muzyczny
Warto rozróżnić pojęcie stylu od gatunku. Gatunek odnosi się do formy (np. symfonia, sonata, pieśń), natomiast styl opisuje sposób jej realizacji – czyli indywidualny „język muzyczny”. Dwie symfonie mogą należeć do tego samego gatunku, ale różnić się diametralnie stylem (np. klasyczny styl Haydna kontra romantyczny styl Brahmsa).
