Ścieżka dźwiękowa (ang. soundtrack) to zapis dźwięku towarzyszącego obrazowi – filmowi, spektaklowi, serialowi, grze komputerowej czy audycji – utrwalony na nośniku. Może obejmować muzykę, dialogi i efekty dźwiękowe, jednak najczęściej kojarzona jest z muzyką skomponowaną specjalnie na potrzeby danego dzieła. W przypadku albumów wydawanych osobno, „ścieżka dźwiękowa” najczęściej oznacza kolekcję utworów muzycznych, które pojawiły się w filmie, grze czy serialu.
Często stosuje się też określenie OST (Original Soundtrack), odnoszące się do oryginalnych kompozycji powstałych specjalnie dla danej produkcji. Ścieżki dźwiękowe bywają nie tylko dodatkiem – nierzadko stają się dziełami kultowymi, zdobywającymi popularność niezależnie od samego filmu czy gry.
Rodzaje ścieżek dźwiękowych
- Do filmów muzycznych – zawierają przede wszystkim piosenki wykorzystywane w musicalach filmowych.
Przykład: „Grease”, „Evita” - Muzyka filmowa – głównie instrumentalne motywy i tło muzyczne wzmacniające emocje w filmie.
Przykłady: „Blade Runner”, „Gwiezdne wojny” - Ścieżki mieszane – łączą muzykę orkiestrową z popularnymi piosenkami, tworząc różnorodny klimat.
Przykłady: „Shrek”, „Powrót do przyszłości” - Albumy piosenek – zestawy znanych utworów pop i rock, które wybrzmiewają w filmie, często w tle.
Przykłady: „Top Gun”, „The Bodyguard” - Ścieżki dźwiękowe do gier wideo – zawierają motywy przewodnie, muzykę z poszczególnych poziomów, ekranów tytułowych czy przerywników filmowych.
Przykłady: „Final Fantasy VII”, „Red Dead Redemption 2” - Albumy z muzyką i dialogami – łączą ścieżkę muzyczną z fragmentami rozmów bohaterów.
Przykłady: „Wściekłe psy”, „Narodziny gwiazdy”
Rola ścieżki dźwiękowej
Muzyka filmowa i growa nie pełni wyłącznie funkcji ozdobnej. Odpowiada za budowanie nastroju, wzmacnianie emocji, a czasem staje się motywem przewodnim, który sam w sobie zapisuje się w kulturze. Wystarczy wspomnieć o charakterystycznym motywie Johna Williamsa z „Gwiezdnych wojen”, muzyce Hansa Zimmera z „Incepcji” czy hitach z „Titanica” i „Króla Lwa”, które na trwałe weszły do historii muzyki.
Ścieżki dźwiękowe są dziś ważną częścią popkultury – zdobywają nagrody (Oscar za najlepszą muzykę filmową), sprzedają się jako osobne albumy, a ich twórcy, tacy jak Ennio Morricone, Hans Zimmer czy Nobuo Uematsu, zyskują status gwiazd.
Ścieżka dźwiękowa w erze cyfrowej
Współcześnie soundtracki są łatwo dostępne – wydawane na płytach CD, winylach, a przede wszystkim w formie cyfrowej na platformach streamingowych. Gry komputerowe i seriale coraz częściej mają swoje dedykowane albumy muzyczne, a niektóre ścieżki dźwiękowe zdobywają popularność niezależnie od samego obrazu, trafiając na listy przebojów czy do viralowych trendów w mediach społecznościowych.
